Dịp cuối tháng 3, đầu tháng 4 luôn là dịp của các kỳ thi chọn học sinh giỏi ở các cấp: Kỳ thi HSG toán lớp 9 ở các tỉnh thành, HOMC, MYTS, Olympic 30/4 và Olympic tháng 4, kỳ thi chọn đội tuyển Việt Nam dự các kỳ thi Olympic khoa học quốc tế …

Kỳ thi HSG toán lớp 9

Trong các kỳ thi như vậy, đề thi có ý nghĩa rất quan trọng, đóng vai trò chính trong thành công của kỳ thi. Nếu đề thi tốt, mới mẻ, hay, sẽ đem lại niềm vui, động lực học tập cho học sinh, tuyển chọn được những học sinh xuất sắc một cách công bằng nhất.

Biên soạn một cách bất cẩn

Nhưng ngược lại, nếu đề thi được biên soạn một cách bất cẩn, cóp nhặt từ nhiều nguồn, cài đặt những thủ thuật đánh đố và lắp ghép cơ học thì sẽ vô cùng tai hại:

  1. Nó khuyến khích kiểu học bài, học tủ. Thứ nhất là vì học thế có thể sẽ trúng đề (mà trúng thật, vì có nhiều đề toàn bài cũ). Thứ hai, không học thế cũng không được vì khó lòng mà sáng tạo trong một tình thế phải làm 6 bài trong 180 phút, mà toàn bài có gai.
  2. Tiếp theo dẫn đến là học sinh và thầy giáo chẳng có thời gian mà tận hưởng niềm vui học toán, niềm vui sáng tạo. Đề bài toàn bài cũ nên lúc học chỉ chăm chăm nói: bài này ở sách này, kỳ thi này, bài kia ở sách kia, kỳ thi kia mà không tập trung vào thảo luận bản chất bài toán, những bài học thu được.
  3. Đến lúc thi xong, có kết quả, chúng ta cũng không đủ thông tin để đánh giá là những bạn được điểm cao có thực sự giỏi hay không, hay chỉ là trúng tủ, nhớ bài, thậm chí được gà bài trước đó (Việc này vẫn thường xảy ra, ở nhiều cấp độ).
  4. Nó có thể dẫn đến kiểu tầm sư học đạo không trong sáng. Đi học để được “định hướng” đề, chứ không phải học để lấy kiến thức, lấy phương pháp.
  5. Nói tóm lại, đề thi cũ, được biên soạn thiếu tâm (không vô tư) và thiếu tầm (không mới và sáng tạo) sẽ chỉ tạo ra các kỳ thi để mà thi, để có giải, có huy chương, không hoàn thành được nhiệm vụ quan trọng của nó: chọn học sinh giỏi và khuyến học. Thực tế nhiều kỳ thi làm cho học sinh chán toán và sợ toán. Ở mức độ cao hơn, chẳng hạn ở kỳ thi TST, vấn đề đề thi cũng vô cùng quan trọng, đề thi mới, sáng tạo sẽ đem lại cho các thí sinh một cuộc thi, tuy căng thẳng nhưng vô tư và thoải mái. Và kết quả sẽ tâm phục, khẩu phục. Ngược lại, dùng bài cũ sẽ dẫn đến cách học, cách ôn luyện kiểu “bắt bài”, dẫn đến các cuộc chạy đua vũ trang về kiến thức, về “tầm sư học đạo”. Và sau kỳ thi lại nảy sinh những lăn tăn chưa cần có đối với lứa tuổi học trò.

Download đề thi phía trên